In een stuk getiteld ‘Het onderwijssysteem holt de leerling én de leerkracht uit’ getuigt schrijver en filosoof Siska Baeck over de vier maanden dat ze in het beroepsonderwijs stond. Ik wil niks afdoen aan haar negatieve ervaring. Ik vind het wel pijnlijk en onverantwoord dat ze hieruit opmaakt dat het beroepsonderwijs zorgt voor afstomping en sociale onrechtvaardigheid.
De jobstudent die Baeck zo assertief door het cultureel centrum ziet hollen (en volgens haar dus het beroepsonderwijs overstijgt!), holt even gelukkig door onze drukkerij, onze kapsalon of het houtatelier. Beroepsleerlingen leren een vak en de voornaamste sociale onrechtvaardigheid is dat die vakken nog altijd niet naar waarde geschat worden.
Leerlingen BSO krijgen overigens wél Nederlands, maar dan geïntegreerd in het vak PAV. Een vak dat ik nu anderhalf jaar geef, als zij-instromer. Het klopt dat taal daarin vooral functioneel wordt behandeld. We gaan in debat over de actualiteit en bieden sollicitatietraining aan door mensen uit het bedrijfsleven. Als ze daar íets leren, is het wel dat de wereld niet zwart-wit is.
Baecks suggestie om meer literatuur aan bod te laten komen, zou ik zeker willen volgen. Dat dat me nog niet is gelukt, komt niet door dwingende eindtermen of door collega’s die me controleren op het printen van poëzie – integendeel, hier voel ik op mijn school (dezelfde als waar Baeck lesgaf) volledige vrijheid in. Het komt doordat ik mijn vak, de leerlingen en de context nog volop aan het doorgronden ben. Het is zo’n speciale setting. Deftig leerstof aanbrengen tussen twee bellen in, terwijl we surfen op de woelige baren van een wereld in verandering, leerstoornissen en lastige thuissituaties. Het vraagt tijd om je draai te vinden en goed les te geven.
En daar zit mijn grootste wrevel. De rush. Die eeuwige snelheid om te oordelen. Aaaaaah! Je ziet drie leerlingen in het wild, het valt op dat die er blijer uitzien dan in de schoolbanken (goh!) en trekt de conclusie dat het onderwijssysteem hun beknot. Je lijkt wel een leerling! Stilistisch gezien zou ik er graag aan toevoegen dat ik er zelf ook opgewekter uitzie buiten het klaslokaal, maar dat zou gelogen zijn. Ik geef met heel veel plezier les. Daarom lukt het mij maar niet om schrijver te worden: de werkelijkheid wint het telkens weer van de stijlfiguur.
Waarin schrijvers wel van leerlingen verschillen, is dat ze een platform krijgen in de krant. Op deze manier blijft het schoolgebeuren een vrijplaats voor kritiek van mensen die even hun teen in het badwater houden, ervaren dat het niks voor hen is om het hele systeem dan maar publiekelijk met kinderen en al weg te gooien. De dupe? Diezelfde kinderen. De kinderen die je aanspreken met een vraag of een bedankje. Die niet bang zijn om taal te gebruiken. Die later onze haren knippen en onze boeken drukken.
Marjon werkt. 
Plaats een reactie